Табиғи былғары, полиуретанды (ПУ) микроталшықты синтетикалық былғары және поливинилхлоридті (ПВХ) синтетикалық былғарыдан жасалған құрылымдар мен өндіріс процестері салыстырылып, материал қасиеттері сыналған, салыстырылған және талданған. Нәтижелер механика тұрғысынан PU микроталшықты синтетикалық былғарының жан-жақты өнімділігі шынайы былғарыдан және ПВХ синтетикалық былғарыдан жақсырақ екенін көрсетеді; иілу өнімділігі бойынша PU микроталшықты синтетикалық былғары мен ПВХ синтетикалық былғарыдан жасалған өнімділік ұқсас, ал ылғалды ыстықта, жоғары температурада, климаттық ауысымда және төмен температурада қартаюдан кейін иілу өнімділігі шынайы былғарыдан жақсырақ; тозуға төзімділік тұрғысынан ПУ микроталшықты синтетикалық былғары мен ПВХ синтетикалық былғарыдан жасалған тозуға төзімділік шынайы былғарыдан жақсырақ; басқа материалдық қасиеттері бойынша, табиғи былғары, PU микроталшықты синтетикалық былғары және ПВХ синтетикалық былғарыларының су буының өткізгіштігі өз кезегінде төмендейді, ал термиялық қартаюдан кейінгі ПУ микроталшықты синтетикалық былғары мен ПВХ синтетикалық былғарысының өлшемдік тұрақтылығы шынайы былғарыға қарағанда ұқсас және жақсырақ.
Автокөлік интерьерінің маңызды бөлігі ретінде автокөлік орындықтары пайдаланушының жүргізу тәжірибесіне тікелей әсер етеді. Табиғи былғары, полиуретанды (ПУ) микроталшықты синтетикалық былғары (бұдан әрі - ПУ микроталшықты былғары) және поливинилхлоридті (ПВХ) синтетикалық былғары - барлығы жиі қолданылатын орындық мата материалдары.
Табиғи былғарының адам өмірінде қолданылу тарихы бұрыннан бар. Коллагеннің химиялық қасиеттері мен үштік спиральды құрылымының арқасында жұмсақтық, тозуға төзімділік, жоғары беріктік, жоғары ылғалды сіңіру және су өткізгіштік артықшылықтары бар. Табиғи былғары көбінесе автомобиль өнеркәсібіндегі орташа және жоғары деңгейлі модельдердің орындық маталарында қолданылады (көбінесе сиыр терісі), ол сәнділік пен жайлылықты біріктіре алады.
Адамзат қоғамының дамуымен табиғи былғарымен қамтамасыз ету адамдардың өсіп келе жатқан сұранысын қанағаттандыру қиын. Адамдар табиғи былғары, яғни жасанды синтетикалық былғары алмастыру үшін химиялық шикізаттар мен әдістерді қолдана бастады. ПВХ синтетикалық былғарының пайда болуын 20-шы жылдарға дейін байқауға болады. 1930 жылдары бұл жасанды былғарыдан жасалған бұйымдардың бірінші буыны болды. Оның материалдық сипаттамалары жоғары беріктік, тозуға төзімділік, бүктелуге төзімділік, қышқылдық және сілтіге төзімділік және т.б. және ол арзан және өңдеуге оңай. PU микроталшықты былғары 1970 жылдары сәтті жасалды. Заманауи технологияларды қолдануды жақсарту және жетілдіруден кейін жасанды синтетикалық былғары материалының жаңа түрі ретінде ол жоғары сапалы киімдерде, жиһаздарда, шарларда, автомобиль интерьерінде және басқа салаларда кеңінен қолданылды. PU микроталшық былғарысының материалдық сипаттамалары оның табиғи былғарының ішкі құрылымы мен текстурасының сапасын шынымен имитациялайды және шынайы былғарыға қарағанда жақсы төзімділікке ие, материалдық шығындардың артықшылығы және қоршаған ортаға зиянсыздығы.
Эксперименттік бөлім
ПВХ синтетикалық былғары
ПВХ синтетикалық былғарысының материалдық құрылымы негізінен беткі жабын, ПВХ тығыз қабаты, ПВХ көбік қабаты, ПВХ жабысқақ қабаты және полиэфирлі негіздік мата болып бөлінеді (1-суретті қараңыз). Шығатын қағаз әдісінде (трансфермен қаптау әдісі) бірінші рет ПВХ суспензиясы босату қағазында ПВХ тығыз қабатын (беттік қабат) қалыптастыру үшін бірінші рет қырылады және гельді пластификациялау және салқындату үшін бірінші пешке түседі; екіншіден, екінші қырғыштан кейін ПВХ тығыз қабатының негізінде ПВХ көбік қабаты қалыптасады, содан кейін екінші пеште пластиктендіріледі және салқындатылады; үшіншіден, үшінші қырғыштан кейін ПВХ жабысқақ қабаты (төменгі қабат) қалыптасады және ол негізгі матамен жабыстырылады және пластификация және көбік үшін үшінші пешке түседі; ақырында, ол салқындағаннан және қалыптаудан кейін босату қағазынан тазартылады (2-суретті қараңыз).
Табиғи былғары және PU микроталшықты былғары
Табиғи былғарының материалдық құрылымына астық қабаты, талшық құрылымы және беткі жабын кіреді (3(а) суретті қараңыз). Шикі былғарыдан синтетикалық былғарыға дейінгі өндіріс процесі әдетте үш кезеңге бөлінеді: дайындау, илеу және өңдеу (4-суретті қараңыз). PU микроталшықты былғары дизайнының бастапқы мақсаты материал құрылымы мен сыртқы түрі құрылымы бойынша табиғи былғарыны шынайы имитациялау болып табылады. PU микроталшықты былғарыдан жасалған материал құрылымы негізінен PU қабатын, негізгі бөлігін және беткі жабынды қамтиды (3(b) суретті қараңыз). Олардың ішінде негізгі бөлік табиғи былғарыдағы байламдағы коллаген талшықтарына ұқсас құрылымы мен өнімділігі бар жинақталған микроталшықтарды пайдаланады. Арнайы технологиялық өңдеу арқылы ашық микрокеуекті құрылымы бар ПУ толтыру материалымен біріктірілген үш өлшемді желі құрылымы бар жоғары тығыздықтағы тоқыма емес мата синтезделеді (5-суретті қараңыз).
Үлгіні дайындау
Үлгілер ішкі нарықтағы негізгі автомобильдік орындық мата жеткізушілерінен келеді. Әрбір материалдың екі үлгісі, шынайы былғары, PU микроталшықты былғары және ПВХ синтетикалық былғары 6 түрлі жеткізушілерден дайындалады. Үлгілер шынайы былғары 1# және 2#, PU микроталшықты былғары 1# және 2#, ПВХ синтетикалық былғары 1# және 2# деп аталады. Үлгілердің түсі қара.
Тестілеу және сипаттау
Материалдарға арналған көлік құралдарына қойылатын талаптармен біріктірілген жоғарыда аталған үлгілер механикалық қасиеттері, бүктелуге төзімділігі, тозуға төзімділігі және басқа материал қасиеттері бойынша салыстырылады. Арнайы тест тапсырмалары мен әдістері 1-кестеде көрсетілген.
1-кесте. Материалдың өнімділігін тексеруге арналған арнайы сынақ тапсырмалары мен әдістері
| Жоқ. | Өнімділік классификациясы | Сынақ элементтері | Жабдық атауы | Тест әдісі |
| 1 | Негізгі механикалық қасиеттері | Созылу күші/үзіліс кезіндегі ұзарту | Zwick созылу сынағы | DIN EN ISO 13934-1 |
| Жырту күші | Zwick созылу сынағы | DIN EN ISO 3377-1 | ||
| Статикалық ұзару/тұрақты деформация | Аспалы кронштейн, салмақтар | PV 3909(50 N/30 мин) | ||
| 2 | Бүктелуге төзімділік | Бүктеу сынағы | Былғары иілу сынағы | DIN EN ISO 5402-1 |
| 3 | Тозуға төзімділік | Үйкеліске түс тұрақтылығы | Былғары үйкеліс сынағы | DIN EN ISO 11640 |
| Шар пластинасының абразиясы | Мартиндейл абразивті сынағы | VDA 230-211 | ||
| 4 | Материалдың басқа қасиеттері | Су өткізгіштігі | Былғары ылғалдылығын өлшейтін құрал | DIN EN ISO 14268 |
| Көлденең жалынға төзімділік | Көлденең отқа төзімді өлшеу жабдығы | TL. 1010 | ||
| Өлшемдік тұрақтылық (жиырылу жылдамдығы) | Жоғары температуралы пеш, климатты өзгерту камерасы, сызғыш | - | ||
| Иіс шығару | Жоғары температуралы пеш, иіс жинайтын құрылғы | VW50180 |
Талдау және талқылау
Механикалық қасиеттері
2-кестеде шынайы былғары, PU микроталшықты былғары және ПВХ синтетикалық былғарысының механикалық қасиеттерін сынау деректері көрсетілген, мұнда L материалдың иілу бағытын және T материал өрімінің бағытын білдіреді. 2-кестеден көрініп тұрғандай, созылу және үзілу кезіндегі ұзарту бойынша табиғи былғарының иілу және өру бағытында созылу беріктігі ПУ микроталшықты былғарыға қарағанда беріктігі жоғары, ал ПУ микроталшық былғарысының үзілу кезіндегі ұзаруы көбірек және қаттылығы жақсырақ; ал ПВХ синтетикалық былғарысының созылу күші мен үзілу кезіндегі ұзаруы басқа екі материалға қарағанда төмен. Статикалық ұзарту және тұрақты деформация тұрғысынан табиғи былғарыдан жасалған созылу беріктігі PU микроталшықты былғарыдан жоғары, жақсы беріктік көрсетеді, ал PU микроталшықты былғары үзілу кезінде ұзару үлкенірек және қаттылық жақсырақ. Деформация тұрғысынан ПУ микроталшықты былғарысының тұрақты деформациясы иілу және өру бағытында ең аз (орма бағытында орташа тұрақты деформация 0,5%, ал өру бағытында орташа тұрақты деформация 2,75%), бұл материалдың созылғаннан кейін ең жақсы қалпына келтіру көрсеткіштеріне ие екенін көрсетеді, бұл ПВХ және гендік былғарыдан жақсы. Статикалық ұзару деп орындық қақпағын құрастыру кезінде кернеу жағдайында материалдың созылу деформациясының дәрежесін айтады. Стандартта нақты талап жоқ және ол тек анықтамалық мән ретінде пайдаланылады. Жырту күші бойынша үш материал үлгісінің мәндері ұқсас және стандартты талаптарға жауап бере алады.
2-кесте. Шынайы былғары, PU микроталшықты былғары және ПВХ синтетикалық былғарының механикалық қасиеттерін сынау нәтижелері
| Үлгі | Созылу күші/МПа | Үзіліс кезіндегі ұзару/% | Статикалық ұзару/% | Тұрақты деформация/% | Жырту күші/Н | |||||
| Л | Т | Л | Т | Л | Т | Л | Т | Л | Т | |
| Шынайы былғары 1# | 17.7 | 16.6 | 54.4 | 50.7 | 19.0 | 11.3 | 5.3 | 3.0 | 50 | 52.4 |
| Шынайы былғары 2# | 15.5 | 15.0 | 58.4 | 58.9 | 19.2 | 12.7 | 4.2 | 3.0 | 33.7 | 34.1 |
| Шынайы былғарыдан жасалған стандарт | ≥9,3 | ≥9,3 | ≥30,0 | ≥40,0 | ≤3,0 | ≤4,0 | ≥25,0 | ≥25,0 | ||
| PU микроталшықты былғары 1# | 15.0 | 13.0 | 81.4 | 120,0 | 6.3 | 21.0 | 0,5 | 2.5 | 49.7 | 47.6 |
| PU микроталшықты былғары 2# | 12.9 | 11.4 | 61.7 | 111.5 | 7.5 | 22.5 | 0,5 | 3.0 | 67.8 | 66.4 |
| PU Microfiber былғары стандарты | ≥9,3 | ≥9,3 | ≥30,0 | ≥40,0 | ≤3,0 | ≤4,0 | ≥40,0 | ≥40,0 | ||
| ПВХ синтетикалық былғары I# | 7.4 | 5.9 | 120,0 | 130.5 | 16.8 | 38.3 | 1.2 | 3.3 | 62.5 | 35.3 |
| ПВХ синтетикалық былғары 2# | 7.9 | 5.7 | 122.4 | 129.5 | 22.5 | 52,0 | 2.0 | 5.0 | 41.7 | 33.2 |
| ПВХ синтетикалық былғары стандарты | ≥3,6 | ≥3,6 | ≤3,0 | ≤6,0 | ≥30,0 | ≥25,0 | ||||
Жалпы алғанда, PU микроталшықты былғары үлгілері жақсы созуға, үзілу кезінде ұзартуға, тұрақты деформацияға және жыртылу күшіне ие және толық механикалық қасиеттері шынайы былғары мен ПВХ синтетикалық былғары үлгілеріне қарағанда жақсырақ.
Бүктелуге төзімділік
Бүктелетін төзімділік сынақ үлгілерінің күйлері арнайы 6 түрге бөлінеді, атап айтқанда, бастапқы күй (белгіленбеген күй), ылғалды қызу қартаю күйі, төмен температура күйі (-10℃), ксенондық жарықтың қартаю күйі (PV1303/3P), жоғары температурадағы қартаю күйі (100℃/168 сағ) және климаттың ауыспалы қартаю күйі (PV120). Бүктеу әдісі былғары иілу құралының көмегімен төртбұрышты үлгінің екі ұшын ұзындық бағытында аспаптың үстіңгі және астыңғы қысқыштарында үлгіні 90° етіп, белгілі бір жылдамдықпен және бұрышпен қайта-қайта иілу үшін бекітеді. Шынайы былғары, PU микроталшықты былғары және ПВХ синтетикалық былғарыдан жасалған бүктелу өнімділігін сынау нәтижелері 3-кестеде көрсетілген. 3-кестеден шынайы былғары, PU микроталшықты былғары және ПВХ синтетикалық былғары үлгілері бастапқы күйде 100 000 рет бүктелгеннен кейін, бастапқы күйде және xen 000 есе төмен бүктеледі. Ол жарықтарсыз немесе стрессті ағартпай жақсы күйді сақтай алады. Басқа әр түрлі қартаю күйлерінде, атап айтқанда, ылғалды ыстық қартаю күйінде, жоғары температурада қартаю күйінде және PU микроталшықты былғары мен ПВХ синтетикалық былғарының климаттық ауыспалы қартаю күйінде үлгілер 30 000 иілу сынақтарына төтеп бере алады. 7500-ден 8500-ге дейінгі иілу сынақтарынан кейін шынайы былғары дымқыл ыстық қартаю күйінде және жоғары температурада қартаю күйі үлгілерінде жарықтар немесе кернеу ағарту пайда бола бастады, ал ылғалды жылумен қартаюдың ауырлығы (168 сағ/70℃/75%) ПУ микроталшықты былғарыдан төмен. Талшықты былғары және ПВХ синтетикалық былғары (240сағ/90℃/95%). Сол сияқты, 14 000 ~ 15 000 иілу сынақтарынан кейін климаттың ауыспалы қартаюынан кейін былғары күйінде жарықтар немесе стресс ағарту пайда болады. Себебі былғарының иілуге төзімділігі негізінен бастапқы былғарының табиғи дәндік қабаты мен талшық құрылымына байланысты және оның өнімділігі химиялық синтетикалық материалдар сияқты жақсы емес. Тиісінше, былғарыға қойылатын материалдық стандарт талаптары да төмен. Бұл былғары материалдың «нәзік» екенін және пайдаланушыларға пайдалану кезінде сақтықпен немесе техникалық қызмет көрсетуге назар аудару керек екенін көрсетеді.
3-кесте Шынайы былғары, PU микроталшықты былғары және поливинилхлоридті синтетикалық былғарыдан жасалған жиналмалы өнімділік сынақтарының нәтижелері
| Үлгі | Бастапқы күй | Ылғалды жылу қартаю күйі | Төмен температура күйі | Ксенондық жарықтың қартаю күйі | Жоғары температурадағы қартаю жағдайы | Климаттың ауыспалы қартаю жағдайы |
| Шынайы былғары 1# | 100 000 рет, ешқандай жарықтар немесе стресс ағарту | 168 сағ/70 ℃/75% 8 000 рет, жарықтар пайда бола бастады, стресс ағарту | 32 000 рет, жарықтар пайда бола бастады, стресс ағарту жоқ | 10 000 рет, ешқандай жарықтар немесе стресс ағарту | 7500 рет, жарықтар пайда бола бастады, стресс ағарту жоқ | 15 000 рет, жарықтар пайда бола бастады, стресс ағарту жоқ |
| Шынайы былғары 2# | 100 000 рет, ешқандай жарықтар немесе стресс ағарту | 168 сағ/70 ℃/75% 8 500 рет, жарықтар пайда бола бастады, стресс ағарту | 32 000 рет, жарықтар пайда бола бастады, стресс ағарту жоқ | 10 000 рет, ешқандай жарықтар немесе стресс ағарту | 8000 рет, жарықтар пайда бола бастады, стресс ағарту жоқ | 4000 рет, жарықтар пайда бола бастады, стресс ағарту жоқ |
| PU микроталшықты былғары 1# | 100 000 рет, ешқандай жарықтар немесе стресс ағарту | 240 сағ/90 ℃/95% 30 000 рет, ешқандай жарықтар немесе стресс ағарту | 35 000 рет, ешқандай жарықтар немесе стресс ағарту | 10 000 рет, ешқандай жарықтар немесе стресс ағарту | 30 000 рет, ешқандай жарықтар немесе стресс ағарту | 30 000 рет, ешқандай жарықтар немесе стресс ағарту |
| PU микроталшықты былғары 2# | 100 000 рет, ешқандай жарықтар немесе стресс ағарту | 240 сағ/90 ℃/95% 30 000 рет, ешқандай жарықтар немесе стресс ағарту | 35 000 рет, ешқандай жарықтар немесе стресс ағарту | 10 000 рет, ешқандай жарықтар немесе стресс ағарту | 30 000 рет, ешқандай жарықтар немесе стресс ағарту | 30 000 рет, ешқандай жарықтар немесе стресс ағарту |
| ПВХ синтетикалық былғары 1# | 100 000 рет, ешқандай жарықтар немесе стресс ағарту | 240 сағ/90 ℃/95% 30 000 рет, ешқандай жарықтар немесе стресс ағарту | 35 000 рет, ешқандай жарықтар немесе стресс ағарту | 10 000 рет, ешқандай жарықтар немесе стресс ағарту | 30 000 рет, ешқандай жарықтар немесе стресс ағарту | 30 000 рет, ешқандай жарықтар немесе стресс ағарту |
| ПВХ синтетикалық былғары 2# | 100 000 рет, ешқандай жарықтар немесе стресс ағарту | 240 сағ/90 ℃/95% 30 000 рет, ешқандай жарықтар немесе стресс ағарту | 35 000 рет, ешқандай жарықтар немесе стресс ағарту | 10 000 рет, ешқандай жарықтар немесе стресс ағарту | 30 000 рет, ешқандай жарықтар немесе стресс ағарту | 30 000 рет, ешқандай жарықтар немесе стресс ағарту |
| Шынайы былғарыға қойылатын стандарт талаптары | 100 000 рет, ешқандай жарықтар немесе стресс ағарту | 168 сағ/70 ℃/75% 5 000 рет, ешқандай жарықтар немесе стресс ағарту | 30 000 рет, ешқандай жарықтар немесе стресс ағарту | 10 000 рет, ешқандай жарықтар немесе стресс ағарту | Талаптар жоқ | Талап жоқ |
| PU микроталшықты былғарыға стандарт талаптары | 100 000 рет, ешқандай жарықтар немесе стресс ағарту | 240 сағ/90 ℃/95% 30 000 рет, ешқандай жарықтар немесе стресс ағарту | 30 000 рет, ешқандай жарықтар немесе стресс ағарту | 10 000 рет, ешқандай жарықтар немесе стресс ағарту | 30 000 рет, ешқандай жарықтар немесе стресс ағарту | 30 000 рет, ешқандай жарықтар немесе стресс ағарту |
Жалпы алғанда, былғары, PU микроталшықты былғары және ПВХ синтетикалық былғары үлгілерінің жиналу өнімділігі бастапқы күйде және ксенон жеңіл қартаю күйінде жақсы. Ылғалды қызу қартаю күйінде, төмен температура күйінде, жоғары температурада қартаю күйінде және климаттың өзгеруінің қартаю күйінде PU микроталшықты былғары мен ПВХ синтетикалық былғарысының жиналу өнімділігі ұқсас, бұл былғарыға қарағанда жақсы.
Тозуға төзімділік
Үйкеліске төзімділік сынағы үйкеліс түсінің беріктігі сынағы мен шар пластинасының қажалу сынағын қамтиды. Былғары, PU микроталшықты былғары және ПВХ синтетикалық былғары тозуға төзімділік сынағы нәтижелері 4-кестеде көрсетілген. Үйкеліс түсінің тұрақтылығы сынағының нәтижелері былғары, ПУ микроталшықты былғары және ПВХ синтетикалық былғары үлгілері бастапқы күйде, деионизацияланған суға малынған күйде, сілтілі терге малынған күйде және 96% сіңгеннен кейін сілтілі былғарыдан жасалған жылдамдықты көрсетеді. 4,0-ден жоғары болуы керек, ал үлгінің түс күйі тұрақты және бетінің үйкелісіне байланысты өшпейді. Шар пластинасының абразиясына сынау нәтижелері көрсеткендей, 1800-1900 рет тозудан кейін былғары үлгісінде 10-ға жуық зақымдалған саңылаулар бар, бұл ПУ микроталшықты былғары және ПВХ синтетикалық былғары үлгілерінің тозуға төзімділігінен айтарлықтай ерекшеленеді (екеуіде де 19 000 рет тозудан кейін зақымдалған тесіктер жоқ). Зақымдалған саңылаулардың себебі былғарының дәнді қабаты тозғаннан кейін зақымдалады және оның тозуға төзімділігі химиялық синтетикалық материалдардан айтарлықтай ерекшеленеді. Сондықтан былғарының әлсіз тозуға төзімділігі де пайдаланушылардан пайдалану кезінде техникалық қызмет көрсетуге назар аударуды талап етеді.
| Кесте 4 Шынайы былғары, PU микроталшықты былғары және ПВХ синтетикалық былғары тозуға төзімділігін сынау нәтижелері | |||||
| Үлгілер | Үйкеліске түс тұрақтылығы | Шар пластинасының киімі | |||
| Бастапқы күй | Дейондандырылған суға малынған күй | Сілтілі терге малынған күй | 96% этанолға малынған күй | Бастапқы күй | |
| (2000 есе үйкеліс) | (500 есе үйкеліс) | (100 есе үйкеліс) | (5 есе үйкеліс) | ||
| Шынайы былғары 1# | 5.0 | 4.5 | 5.0 | 5.0 | Шамамен 1900 рет 11 зақымдалған тесік |
| Шынайы былғары 2# | 5.0 | 5.0 | 5.0 | 4.5 | Шамамен 1800 рет 9 зақымдалған тесік |
| PU микроталшықты былғары 1# | 5.0 | 5.0 | 5.0 | 4.5 | 19 000 рет Бетінде зақымдалған тесіктер жоқ |
| PU микроталшықты былғары 2# | 5.0 | 5.0 | 5.0 | 4.5 | 19 000 рет беті зақымдалған тесіктерсіз |
| ПВХ синтетикалық былғары 1# | 5.0 | 4.5 | 5.0 | 5.0 | 19 000 рет беті зақымдалған тесіктерсіз |
| ПВХ синтетикалық былғары 2# | 5.0 | 5.0 | 5.0 | 4.5 | 19 000 рет беті зақымдалған тесіктерсіз |
| Шынайы былғарыға қойылатын стандарт талаптары | ≥4,5 | ≥4,5 | ≥4,5 | ≥4,0 | 1500 рет тозу. 4 зақымдану тесігінен артық емес |
| Синтетикалық былғарыға қойылатын стандарт талаптары | ≥4,5 | ≥4,5 | ≥4,5 | ≥4,0 | 19000 рет тозу. 4 зақымдану тесігінен артық емес |
Тұтастай алғанда, шынайы былғары, PU микроталшықты былғары және ПВХ синтетикалық былғары үлгілерінің барлығы жақсы үйкеліс түсінің тұрақтылығына ие, ал PU микроталшықты былғары мен ПВХ синтетикалық былғары тозуға және жыртылуды тиімді болдырмайтын шынайы былғарыға қарағанда жақсы тозуға төзімділікке ие.
Материалдың басқа қасиеттері
Шынайы былғары, PU микроталшықты былғары және ПВХ синтетикалық былғары үлгілерінің су өткізгіштігін, көлденең жалынға төзімділігін, өлшемдік шөгуін және иіс деңгейін сынау нәтижелері 5-кестеде көрсетілген.
| 5-кесте Нағыз былғары, PU микроталшықты былғары және поливинилхлоридті синтетикалық былғары басқа да материалдық қасиеттерін сынау нәтижелері | ||||
| Үлгі | Су өткізгіштігі/(мг/10см²·24сағ) | Көлденең жалынға төзімділік/(мм/мин) | Өлшемді кішірейту/%(120℃/168 сағ) | Иіс деңгейі |
| Шынайы былғары 1# | 3.0 | Тұтанғыш емес | 3.4 | 3.7 |
| Шынайы былғары 2# | 3.1 | Тұтанғыш емес | 2.6 | 3.7 |
| PU микроталшықты былғары 1# | 1.5 | Тұтанғыш емес | 0.3 | 3.7 |
| PU микроталшықты былғары 2# | 1.7 | Тұтанғыш емес | 0,5 | 3.7 |
| ПВХ синтетикалық былғары 1# | Тексерілмеген | Тұтанғыш емес | 0.2 | 3.7 |
| ПВХ синтетикалық былғары 2# | Тексерілмеген | Тұтанғыш емес | 0.4 | 3.7 |
| Шынайы былғарыға қойылатын стандарт талаптары | ≥1,0 | ≤100 | ≤5 | ≤3,7 (қабылданатын ауытқу) |
| PU микроталшықты былғарыға стандарт талаптары | Талап жоқ | ≤100 | ≤2 | ≤3,7 (қабылданатын ауытқу) |
| ПВХ синтетикалық былғарыға стандарт талаптары | Талап жоқ | ≤100 | Талап жоқ | ≤3,7 (қабылданатын ауытқу) |
Сынақ деректеріндегі негізгі айырмашылықтар су өткізгіштігі және өлшемді шөгу болып табылады. Терінің су өткізгіштігі PU микроталшықты былғарыдан екі есе дерлік жоғары, ал ПВХ синтетикалық былғарының су өткізгіштігі жоқ дерлік. Бұл PU микроталшықты былғарыдағы үш өлшемді желі қаңқасы (тоқыма емес мата) былғарыдан жасалған табиғи коллаген талшық құрылымына ұқсас, олардың екеуі де микрокеуекті құрылымдарға ие, бұл екеуінің де белгілі бір су өткізгіштігіне ие болады. Сонымен қатар, былғарыдағы коллаген талшықтарының көлденең қимасының ауданы үлкенірек және біркелкі таралады, ал микрокеуекті кеңістіктің үлесі PU микроталшықты былғарыға қарағанда көбірек, сондықтан былғары ең жақсы су өткізгіштікке ие. Ыстық қартаюдан кейін өлшемді шөгу тұрғысынан (120℃/1 ПУ микроталшықты былғары мен ПВХ синтетикалық былғары үлгілерінің жылумен қартаюдан кейінгі шөгу жылдамдығы (68 сағ) ұқсас және шынайы былғарыға қарағанда айтарлықтай төмен, ал олардың өлшемдік тұрақтылығы шынайы былғарыдан жақсырақ. шынайы былғары, PU микроталшықты былғары және ПВХ синтетикалық былғары үлгілері ұқсас деңгейлерге жетуі мүмкін және жалынға төзімділік пен иіс өнімділігі бойынша материал стандартының талаптарына жауап бере алады.
Тұтастай алғанда, табиғи былғары, PU микроталшықты былғары және ПВХ синтетикалық былғары үлгілерінің су буының өткізгіштігі өз кезегінде төмендейді. ПУ микроталшықты былғары мен ПВХ синтетикалық былғарының жылумен қартаюдан кейінгі шөгу жылдамдығы (өлшем тұрақтылығы) шынайы былғарыға қарағанда ұқсас және жақсырақ, ал көлденең жалынға төзімділігі шынайы былғарыдан жақсырақ. Тұтану және иіс қасиеттері ұқсас.
Қорытынды
PU микроталшық былғарысының көлденең қимасының құрылымы табиғи былғарыға ұқсас. ПУ қабаты және PU микроталшықты былғарысының негізгі бөлігі дәнді қабатқа және соңғысының талшықты тіндік бөлігіне сәйкес келеді. ПУ микроталшықты былғары мен ПВХ синтетикалық былғарыдан жасалған тығыз қабаттың, көбіктенетін қабаттың, жабысқақ қабаттың және негізгі матаның материалдық құрылымдары анық ерекшеленеді.
Табиғи былғарының материалдық артықшылығы оның жақсы механикалық қасиеттері (созылу беріктігі ≥15МПа, үзілу кезіндегі ұзару>50%) және су өткізгіштігі болып табылады. ПВХ синтетикалық былғарысының материалдық артықшылығы - тозуға төзімділік (шарлы тақта 19 000 рет тозудан кейін ешқандай зақым жоқ) және қоршаған ортаның әртүрлі жағдайларына төзімді. Бөлшектердің жақсы төзімділігі (ылғалға және жылуға төзімділікті, жоғары температураны, төмен температураны және ауыспалы климатты қоса) және жақсы өлшемдік тұрақтылығы (120℃/168 сағ астында өлшемді шөгу <5%). PU микроталшықты былғары шынайы былғарыдан да, ПВХ синтетикалық былғарыдан да материалдық артықшылықтарға ие. Механикалық қасиеттердің, бүктелу өнімділігінің, тозуға төзімділіктің, көлденең жалынға төзімділігінің, өлшемдік тұрақтылықтың, иіс деңгейінің және т.б. сынақ нәтижелері табиғи шынайы былғары мен ПВХ синтетикалық былғарыдан жасалған ең жақсы деңгейге жетуі мүмкін және сонымен бірге белгілі бір су өткізгіштікке ие болады. Сондықтан, PU микроталшықты былғары автомобиль орындықтарының қолдану талаптарына жақсырақ жауап бере алады және кең қолдану перспективаларына ие.
Жіберу уақыты: 19 қараша 2024 ж
